پشته سازی و ایجاد ضریب نفوذهای غیرمتعارف در مجلات

پشته سازی یا به عبارت دیگر هم افزایی فریبکارانه ضریب نفوذ در مجلات اخیرا توسط ISI کشف و به جامعه علمی معرفی شد. تاریخچه و جزییات این پدیده در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.


یکی از دغدغه های سردبیر یک مجله افزایش ضریب نفوذ ( Impact Factor) مجله است. ضریب نفوذ هر مجله انعکاسی از میزان استنادات (Citation) به مقالات چاپ شده در آن مجله می باشد. در ابتدا برخی از مجلات عدد Impact Factor مجله خود را با افزایش استنادات به مقالات خود (Self Citation) بالا می بردند اما بعد از مشخص شدن این الگو، موسسه تامسون رویترز میزان Self Citation  هر مجله را به نتایج Impact Factor  هر سال اضافه کرد تا مشخص گردد که self citation  چه سهمی در عدد Impact Factor هر مجله داشته است. بنابراین از آنجاییکه self citation  بالا یک نقطه منفی در کارنامه ارائه شده توسط تامسون رویترز می باشد، مجلات سعی در کاهش هر چه بیشتر این عدد دارند. از سوی دیگر در ۱۹ ژوئن تامسون رویترز به افزایش ناگهانی و بی نظیر عدد Impact Factor چهار مجله برزیلی مشکوک شد و به این نتیجه رسید که در سال ۲۰۱۱ سردبیران این ۴ مجله ، هفت مقاله مروری (Review Article) را در مجلات یکدیگر چاپ کرده اند که حاوی صدها رفرنس به مقالات سالهای ۲۰۱۰ -۲۰۰۹  بوده است.  روچا سیلوا(Rocha-e-Silva) سردبیر یکی از این مجلات برزیلی به نام  Clinics مبدع این مدل است که هم اکنون Citation Stacking نامیده می شود.
این چهار ژورنال به اضافه ده ژورنال دیگر برای یک سال از سوی موسسه تامسون رویترز  تعلیق شده اند و در ماه جولای روچاسیلوا از سمت خود به عنوان سردبیر یکی از این مجلات اخراج شد. سردبیران مجلات سعی می کنند تا جایی که ممکن است ضریب نفوذ مجله خود را با افزایش میزان استنادات به مقالات چاپ شده در آن مجله بالا ببرند. امسال ۲۳ مجله از سوی تامسون رویترز به خاطر این موضوع شناسایی شده است. در برخی موارد نیز نویسندگان باعث آن بوده اند چرا که سعی در افزایش استناد به مقالات خود داشته اند.  بنابراین میزان درخواستها به تامسون رویترز برای تغییر در قوانین رتبه بندی مجلات بخصوص از سوی افزایش یافته است. بخصوص اینکه بسیاری از سردبیران اعلام می کنند  که تعلیق به خاطر استناداتی که از آنها بی خبر بوده اند ناعادلانه است.
ماریه مک وی (Marie Mcveigh) مدیر قسمت   Journal Citation Report  از شرکت تامسون رویترز اعلام کرده که جلسه ای به منظور بررسی این موارد تا ماه سپتامبر برگزار خواهد شد. روچا سیلوا نیز در خواستی را مبنی بر حذف تعلیق مجله کلینیک ارائه کرد که با آن مخالفت شد. از نظر روچا سیلوا ضریب نفوذیک روش نامناسب برای قضاوت در مورد کارهای علمی پژوهشگران و دانشمندان است اما در عین حال او مسئولیت آنچه را که انجام داده می پذیرد و می گوید: اگر زمانی دوباره سردبیر شوم این روش را تکرار نخواهم کرد چرا که یکبار انشگتانم را در آن سوزانده ام.

تعداد مجلاتی که هم اکنون به خاطر Self Citation یا Citation Stacking تعلیق شده اند تنها ۰٫۶% ۱۰۸۳۵ مجله ای است که در تامسون رویترز ایندکس شده اند، اما مک وی می گوید ضریب نفوذ های غیر متعارف همچنان ادامه دارد و علاوه بر مجلاتی که Self Citation بالا داشته اند بسیاری از مجلات نیز شناسایی شده اند که در سال آینده با Citation Stacking مواجه می شوند.