واحد رسیدگی به شکایات در اخلاق نشر: مرجعی قانونی برای بررسی مشکلات

وقتی نویسنده‌ای تصمیم به پس گرفتن یا withdraw مقاله خود از مجله می نماید، سردبیر چه تصمیمی باید اتخاذ نماید؟ وقتی یک داور که باید عادل و بی‌طرف باشد، اقدام به یک قضاوت  سودار می‌کند چه تصمیمی باید در مورد وی اتخاذ شود. وقتی یک نویسنده پس از انتشار یک مقاله مدعی می‌شود که مالکیت علمی مقاله  متعلق به وی بوده و نویسندگان حقوق وی را رعایت نکرده اند سردبیر چه تصمیمی باید اتخاذ نماید؟ وقتی یک سردبیر برای تصمیم گیری بین دو نتیجه کاملا متضاد در داوری حیران است چه کسی به وی مشورت می‌دهد؟


اینها و صدها سوال مهم دیگر مواردی هستند که نقش سردبیر را به عنوان بالاترین مقام تصمیم گیرنده در یک مجله بیش از پیش آشکار می‌سازد. بدون شک هم این موارد نیاز به قضاوت صحیح و عادلانه را نیز آشکار می سازد. سردبیر فقط یک فرد علمی نیست بلکه وی در جایگاه یک قاضی  نیز می باشد که با قضاوت خود می تواند زندگی علمی یک یا تعدادی از افراد مهم جامعه را تغییر دهد.

 

قضاوت در خصوص مشکلات اخلاق در نشر تنها از عهده سردبیری برمی‌آید که مشاورین حقوقی مجرب و کارآموز در اختیار داشته باشد. این امر به خوبی بیانگر اهمیت وجود یک مرجع حقوقی و رسمی رسیدگی به شکایات اخلاق در نشر دارد که از آن به عنوان کمیته اخلاق در نشر مجله یا انتشارات نام برده می شود کلیه  تصمیمات مهم در این کمیته گرفته شده و توسط سردبیر به نویسنده ابلاغ می گردد.کمیته بین المللی اخلاق در نشر یا COPE نیز بر همین اساس بنا نهاده شده است. مرجعی که می تواند به کمیته های اخلاق در نشر هر انتشارات راهکارهای مشورتی ارایه نماید.با توجه به رشد روز افزون تعداد مجلات، وجود این کمیته های اخلاق در هر مجله یکی از عوامل اصلی افزایش اعتبار آنها محسوب می‌گردد. این کمیته ها دیگر همانند گذشته تنها نقش تشریفاتی ندارند و تقریبا هر روز در حال فعالیت برای حل عادلانه مشکلات می‌باشند.

 

پایگاه های استنادی نیز نسبت به حضور و عملکرد این واحدها حساسیت ویژه ای قایل می باشند و عدم حضور این کمیته‌های اخلاق می تواند به شکست در نمایه سازی مجلات منجر گردد.