وقتی تهدید یک سوت زن انگیزه های مادی دارد چه کنیم؟

افشاگر ناشناس یا Whistleblower یا همان "سوت زنی علمی" فردی است که بصورت ناشناس اقدام به بیان یک جعل و کلاهبرداری علمی در یک مقاله علمی میکند. در قانون، حمایت از افشاگر ذکر شده و همه موظف به حفظ حقوق محرمانگی و بشری فرد افشاگر هستند. لذا قانون برای فرد افشاگر به نوعی مصونیت ایجاد کرده است. اما دیده شده است که در برخی موارد، افراد افشاگر علمی با سواستفاده از این مصونیت اقدام به اخاذی از محققان و افراد برجسته دانشگاهی میکند. سرمقاله اخیر مجله JCI موردی را مطرح کرده است که افشاگر با انگیزه مادی و خرید سهام یک شرکت دارویی اقدام به معرفی یک تقلب علمی از یک گروه از محققین کرده اند. در این مقاله راهکارهای مقابله با این اخاذی را معرفی میکنیم.


به عنوان سردبیر تجربه داشته ایم که یک فرد افشاگر ناشناس (سوت زن) از وجود یک جعل یا تقلب علمی در یکی از مقالات مجله شما پرده برداری کرده است. این فرد که بصورت ناشناس با شما مکاتبه کرده ، پس از دلایل متعدد علمی به شما نشان میدهد که خطای جعل یا تقلب علمی به چه صورتی اتفاق افتاده است. همچنین با صراحت از شما میخواهد که به دلیل این تقلب علمی ، مقاله مذکور را سریعا رترکت کرده و نویسندگان را به سزای عمل برسانید. تازه شما را به عنوان سردبیر کرده و برای شما خط و نشان میکشد که درصورت عدم توجه به این ایمیل و عدم رترکت مقاله، شما را به نهادهای نظارتی بین المللی معرفی و موجب میگردد که مجله شما دچار مشکلات جدی علمی در ارزشیابی خود شود.

سردبیر مجله JCI در سرمقاله اخیر خود به این موضوع اشاره نموده است. وی بیان میکند که گروهی از افشاگران علمی با انگیزه کاملا مادی اقدام به پرده برداری از یکسری مشکلات علمی در تصاویر یکسری از مقالات در موضوع درمان دارویی آلزایمر نموده اند که در نهایت هدف آنها کاهش موقت سهام این شرکت دارویی در بازار بورس و سپس خرید مجدد همین سهام توسط یک گروه جدید بوده است.

اصل مقاله را در اینجا مطالعه کنید: لینک 


اما سردبیر برای پیشگیری از این اخاذی علمی چه بکند؟

 

1) در تحقیقات عجله نکنید: مجلات همیشه هرگونه ادعای تقلب را جدی خواهند گرفت، اما باید زمان لازم را برای انجام تحقیقات مناسب و کامل صرف نمایند.

2) از افشاگر هم بیانیه تعارض منافع را بخواهید: افشاگران، درست مانند نویسندگان، ویراستاران، و داوران باید سردبیران را از تضاد منافع اخیر، در حال انجام و احتمالی خود مطلع کنند. تضاد منافع مالی در هر گونه اقدامات تحقیقاتی بعدی و به ویژه در هر گونه ارتباط با افشاگران بررسی و سنجیده خواهد شد.

3) بطور مستقل تعارض منافع افشاگران را بررسی کنید: به طور مستقل به دنبال بررسی درگیری های احتمالی افشاگران باشید.

4) اطلاعات زیادی را به افشاگران ندهید: اطلاعاتی را که با افشاگران به اشتراک می‌گذارید محدود کنید، زیرا اطلاعیه‌های پیش‌رفته از گزارش‌های خبری، فروشندگان کوتاه‌مدت را برای استفاده از تغییرات در قیمت سهام موقعیت می‌دهد. 

5) در رترکت مقاله و یا تصحیح آن عجله نکنید: با زمان مناسب این کار صورت پذیرد.