لزوم کارشناسی بیشتر در قوانین کشوری و الزام آور به مجلات علمی / چگونه یک سرویس مفید تنها در ایران به اجبار در مجلات تبدیل میشود / کاهش ورودی مقالات به مجلات و عدم رعایت قوانین کپی رایت: دو مشکل اساسی دستورالعمل ارکید در مجلات

آیا زمان استفاده از نظرات کارشناسی انجمن های غیردولتی همانند “انجمن سردبیران علوم پزشکی کشور” در اتخاذ سیاست های کشوری برای مجلات نرسیده است؟ آیا قرار به واگذاری امور به بخش خصوصی و مردم نبود؟

انتشارات کوثر در انتشار این نامه هیچ گونه تضاد منافع ندارد، زیرا این انتشارات نماینده رسمی شرکت ارکید در مجلات ایرانی میباشد.

نامه زیر با هدف آگاه سازی سیاستگذاران علم پزشکی کشور از مشکلات بسیاری از مجلات کشور، نگارش و به اطلاع عموم دانشگاهیان رسانیده میشود.

مقام محترم وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی
جناب آقای دکتر قاضی زاده هاشمی
سلام علیکم

با احترام؛ همانگونه که مستحضرید ارتقا کیفی مجلات علوم پزشکی کشور مرهون تلاش جمعی از اعضا محترم هیات تحریریه میباشد. از سوی دیگر با کمک ابزارهای جدید علم سنجی همان شناسه ORCID میتوان به تجمیع انتشارات علمی اعضا هیات علمی کمک شایانی نمود. در راستای افزایش رتبه علمی دانشگاههای کشور، شناسه ORCID میتواند نقش مهم و به سزایی ایفا نماید.

لیکن با وجود مزایای متعدد این شناسه، استفاده ناصحیح از آن میتواند منجر به بروز مشکلات اجرایی برای ارکان مجلات گردد. در همین راستا، به استحضار می رساند در مورخه ۱۴/۰۱/۱۳۹۷و طی نامه شماره ۳۴/۷۰۰/د توسط معاونت محترم تحقیقات و فناوری، استفاده از کد ORCID برای همه مجلات از ابتدای سال ۹۷ اجباری گردیده است.

خواهشمندیم با استناد به دلایل زیر مساعدت لازم جهت تجدیدنظر در این الزام به مجلات مبذول گردد. شایسته است تا سیاستگزاران محترم، در هنگام ابلاغ دستورالعملهای کشوری همه مزایا و معایب استفاده از ابزارهای نوین را مدنظر قرار بدهند. برخی مشکلاتی که اجرای این دستورالعمل برای مجلات ایجاد نموده است به شرح ذیل میباشند:

۱) کد ORCID برای مجلات رایگان نمی باشد بلکه تنها برای نویسندگان رایگان می باشد. لذا در شرایط سخت اقتصادی و تحریم های مالی که امکان پرداخت حق عضویت در ORCID برای بسیاری از مجلات فراهم نمی باشد، در عمل همه مجلات قادر به استفاده از آن نخواهند بود.

۲) «اجبار» نویسندگان به درج کد ORCID در مقالات (طبق دستورالعمل) هم از سوی شرکت ORCID و طبق قوانین خود آن شرکت میسر نبوده و هم در عمل موجب خسران و زیان به مجلات از طریق کاهش تعداد نویسندگان و مقالات ورودی می شود. حتی در سایت شرکت ORCID روش استفاده از این سرویس در مجلات «اختیاری» و «تشویقی» است و نه «اجباری».

۳) اصولا و در بحث تصمیمات مهم کشوری، چه دلیلی برای ثبت نام همه اعضاء هیات علمی یک کشور در سامانه یک شرکت خصوصی در انگلیس (بنام ORCID) وجود دارد؟ آیا لزومی به ثبت جزئی ترین اطلاعات علم سنجی اعضاء هیات علمی در این شرکت وجود دارد؟ آیا به جای آن نمی توان از «سامانه علم سنجی اعضاء هیات علمی ایران» استفاده نمود؟ و آیا در کل عدم استفاده از سرویس (ORCID ) در مجلات، موجب کاهش کیفیت مجلات می شود؟!

متاسفانه پس از دستورالعمل فوق و علیرغم مکتوبات موجود، بار دیگر و طی نامه های الزام آور بعدی از سوی معاونت، در برنامه عملیاتی فصلی دانشگاهها نیز امتیاز ویژه ای برای اجرای همان دستورالعمل به دانشگاهها ابلاغ گردیده است که هر روز شاهد فشار فزاینده به مجلات برای اجرای دستورالعمل ORCID می باشیم.

خواهشمندم از جنابعالی که یکی از فعالان پژوهش و از سردبیران قدیمی مجلات هستید، در این موضوع ارائه راهکار نمایید تا حتی الامکان سرویس مفید ORCID از حالت اجبار به اختیار در مجلات مبدل گردد.

با تقدیم احترام
دکتر سیدمحمد میری
مدیر عامل
انتشارات کوثر