کدام بانک اطلاعاتی معتبرتر است؟ ISI، Scopus و یا Google Scholar

ضریب نفوذ (Impact Factor) یکی از شاخص های مهم علم سنجی در دنیاست که هر ساله در ماه May توسط Thomson Rheuters و با عنوان JCR یا Journal Citation Report ارائه میشود. آیا میتوان به این شاخص اعتماد کامل داشت؟ در مقابل آن، آمار ارایه شده توسط سایر بانکهای اطلاعاتی مانند Scopus و Google Scholar چگونه ارزیابی میشوند؟

تهیه گزارش از تعداد ارجاعات به هر مقاله یکی از ابزارهای اصلی برای به دست آوردن ضریب نفوذ مجلات میباشد. تاکنون ISI، Scopus و Google Scholar سه منبع مهم برای تهیه گزارش تعداد ارجاعات به هر مقاله شناخته شده اند. اما سوال اینست که تا چه حد این منابع قابل اعتماد میباشند؟

در مطالعه ای که در سال ۲۰۱۲ توسط گروهی از محققین در انتشارات کوثر تهیه و در مجله Hepatitis Monthly چاپ شد؛ گزارش حاصل از ارجاع به مقالات در این سه منبع با هم متفاوت بودند. در این مقاله  ابتدا ISI  به عنوان استاندارد مطالعه در نظر گرفته شد و سپس دو منبع دیگر در مقایسه با ISI به چالش کشیده شدند. بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه Google Scholar و Scopus به ترتیب ۹۶ و ۸۷٫۵ درصد ارجاعات را صحیح گزارش کرده بودند. همچنین ارجاعات گزارش شده توسط ISI نیز با ۴% خطای برآورد همراه بود. در نتیجه این اختلاف ضریب نفوذ حاصل از این سه منبع نیز با هم تفاوتهایی را نشان دادند.

به این ترتیب هیچیک از این سه منبع قادر به تشخیص صحیح ارجاعات به یک مقاله نیستند. از این میان Scopus کمترین و ISI بیشترین دقت و حساسیت را در تشخیص ارجاعات به هر مقاله دارا می‌باشند. همچنین با وجود اینکه Google Scholar تعداد ارجاعات را با حساسیت بیشتری نشان میدهد، در مقایسه با دو منبع دیگر قابل اعتماد نیست، زیرا  توانائی Google Scholar در جمع آوری و ارائه گزارشات ضعیف بوده و اختصاصی عمل نمیکند.

نویسنده:
اعظم رئوفی،
مدیر بخش نمایه سازی مجلات،
انتشارات کوثر