مقالات منتشره خود را در شبکه های اجتماعی به اشتراک نگذارید

به مدد رشد تکنولوژی و همه گیر شدن موبایل در زندگی ما ، شبکه های اجتماعی به ویژه دربین ایرانیان جایگاه ویژه ای پیدا نموده است. آمار بیان میکنند که هر روز حداقل 3 ساعت از وقت هر ایرانی به گشت و گذار در شبکه های اجتماعی و موبایلی صرف میشود. متاسفانه یکی از پدیده های نکوهیده در این شبکه ها بویژه شبکه های علمی دانشگاهیان، توزیع و نشر مقالات علمی و یا کتب مرجعی است که دارای حق کپی رایت بوده و بر اثر ناآگاهی محقق انتشار بدون مجوز آنها منجر به لطمات مادی و علمی فراوانی برای فرد میشود.

اول) انتشار مقاله علمی خود فرد در پروفایل آنلاین افراد:

هر ناشر برای خود قوانین نشر اختصاصی دارد که آنهم تابعی از قوانین وضع شده توسط سازمان کپی رایت جهانی میباشد. این قوانین در صفحه اختصاصی مقاله منتشر شده در مجله ناشر بیان شده اند. به عنوان مثال در انتشارات کوثر همه مقالات تحت قانون CC BY NC 4 منتشر میشوند که در آن هر نوع انتشار آنلاین تجاری را ممنوع اعلام میکند. لذا نویسندگان یک مقاله باید قبل از اقدام به انتشار مقاله در پروفایل خود (مثلا در LinkedIn یا Scholar   یا ResearchGate) حتما از اجازه انتشار آزاد آن مطع باشند. در غیراینصورت، ناشر میتواند مقاله را "بازپس" بگیرد.

دوم) کپی و توزیع کتب مرجع در شبکه ها یا گروههای مجازی:

بدلیل تحریمهای ظالمانه آمریکا ، عملا امکان خرید اینترنتی کتب از سایتهای خارجی وجود ندارد. لذا اعضا هیات علمی و دانشجویان مبادرت به تهیه و دانلود و خرید (!) کتب مرجعی میکنند که به روشهایی کاملا غیرقانونی کپی شده اند. این کتب خارجی اکثرا جزو منابع علمی مرجع محسوب شده و توسط ناشرین معتبر بین المللی منتشر شده اند. هر کدام از این کتب حاصل زحمات نویسندگانی هستند که نتیجه یک عمر تجربه خود را بصورت یک کتاب تهیه و برای فروش و کسب درآمد حاصله به ناشرین واگذار میکنند. در کشورهایی که قانون کپی رایت رعایت میشود، طبق قانون توزیع و هر نوع کپی برداری از این کتب جرم محسوب شده و با خاطی برخورد متناسب صورت میپذیرد.

هر نوع اشتراک این کتب در تلگرام یا سایر شبکه های مجازی ، به راحتی قابل ردیابی بوده و ناشر میتواند علیه افراد و شرکتها اعلام جرم نماید.

 

حال سوال اساسی در این خصوص این است: کدامیک از ما حاضر به پایمال کردن حقوق یک انسان دیگر و ظلم به وی هستیم؟ قطعا پاسخ این سوال منفی است. زیرا هیچکدام از ما راضی به پایمال نمودن حق یک انسان دیگر و ظلم به نویسنده و انجام این عمل خلاف نیستیم. چون صحبت از رعایت حق الناس است. با کپی غیرقانونی و یا توزیع نسخه های پی دی اف کتب ، در واقع ما مرتکب این عمل خلاف شده ایم و در حق یک انسان دیگر ظلم نموده ایم. درست است که مکانیسمهای قانونی مبارزه با کپی رایت در کشور ما اجرا نمیشوند و درست است که تهیه کتب مرجع بعضا بدلایل تحریمهای مالی ظالمانه مشکل هستند، ولی آیا معیارهای اخلاقی هم که هر شخص خودش موظف به رعایت آنهاست، وجود ندارند؟

این قضیه جایی موجب ناراحتی و تالم شدید میگردد که توزیع این کتب غیرقانونی توسط نخبگان و افراد متخصص علمی ما در گروههای علمی تخصصی تلگرامی انجام میشود. اگر عالمان ما این موضوع را رعایت نکنند پس دیگر چه انتظاری از افراد عوام جامعه میتوان داشت تا به توزیع نسخه های غیرقانونی فیلمهای سینمایی و سایر آثار هنری نپردازند؟ چرا دانشمندان و متخصصین علمی نسبت به توزیع کپی های فیرقانونی کتب علمی واکنشی نشان نمیدهند؟