بررسی یک خطای فراگیر و مهم در مجلات ایرانی
آیا مجلات ایرانی مجاز به درج لایسنس کپی رایت در مقالات خود هستند؟
"کپی رایت" یا "حق تکثیر" حقی است که مالک اثر بر روی هر مطلب منتشره تبیین میکند. سازمان copyright.com دارای نمایندگی رسمی در همه کشورهای عضو "معاهده کپی رایت" میباشد. هر کشوری که عضوی از این معاهده بین المللی باشد میتواند از مزایای حفظ حقوق مولفین و مصنفین بهره ببرد. متاسفانه به دلایل متعدد و خارج از این مقاله ایران تاکنون موفقیت به عضویت در این معاهده نشده است لذا نماینده قانونی برای کپی رایت در ایران وجود ندارد. این بدان معنی نیست که انتشارات ایرانی میتوانند بدون رعایت کپی رایت، اقدام به تکثیر مطالب در کتب و نشریات خود نمایند زیرا هر مجله با داشتن ISSN از قوانین و قواعد بین المللی کتابخانه ای دنیا تبعیت میکند و موسسه اصلی issn.org در فرانسه در صورت عدم رعایت قوانین کپی رایت قادر به تعلیق و یا ابطال ISSN میباشد.
گذشته بر آن هر نوع خطای نشر با نظارت کمیته بین المللی اخلاق در نشر (COPE) و یا نهادی ناظر در نمایه سازی و یا سازمانهای مردم نهاد نظارتی (watchdog list) مواجه میشوند. لذا لازم وضروری است که سردبیر مجله خود را موظف به رعایت الزامات اولیه کپی رایت در مجله خود بنماید.
نتیجه گیری: علیرغم عدم تعهد ایران به قوانین کپی رایت، مجلات ایرانی که در فضای وب منتشر و دارای ISSN میباشند موظف به رعایت الزامات کپی رایت میباشند.
مشکل مجلات ایرانی در کپی رایت چیست؟
طبق یک عادت قدیمی بسیاری از مدیران فنی مجلات ایرانی، برای تبیین و تعیین نوع کپی رایت در مقالات خود اقدام به کپی برداری از مجلات دیگر میکنند. یعنی بدون فکر و تامل تنها لوگو یا عبارتی را از مجلات موفق دیگر کپی برداری کرده و در سایت مجله خود درج میکنند. به عنوان مثال این جمله عینا از سایر مجلات کپی برداری و در نسخه چاپی و الکترونیکی استفاده میشود:
Except where otherwise noted, this work is licensed under Creative Commons Attribution Non Commercial 4.0 International License.
پس وقتی شما در مجله خود لایسنس کپی رایت را ذکر میکنید یعنی ادعا میکنید که این لایسنس را از خود موسسه اصلی کپی رایت گرفته اید. در حالیکه در اغلب مجلات ایرانی اینگونه نیست و تنها کپی است.
سوالات مهم:
- آیا هر مجله می بایست در سازمان کپی رایت عضو باشد؟
پاسخ: بلی. یا خود مجله یا ناشر می بایست از طریق نزدیکترین دفتر نمایندگی کپی رایت اقدام به عضویت و ثبت مقالات خود نماید. - آیا مجلات ایرانی موظف به ثبت هستند؟ پاسخ: در داخل ایران این مجلات اجباری ندارند زیرا ایران عضو این معاهده نیست. اما اگر قرار به انتشار بین المللی دارند حتما می بایست اقدام به ثبت و عضویت نمایند.
- آیا مجلات ایرانی میتوانند با ماهیت ایرانی خود اقدام به عضویت در کپی رایت نمایند؟ پاسخ: خیر. به دلیل عدم عضویت ایران نمیتوانند مگر از طریق یک ناشر معتبر بین المللی.
- پس تکلیف مجلات ایرانی چیست؟ پاسخ: عدم کپی از لوگو و جملات کپی رایت در مجلات خود.
لذا :
مجلات ایرانی وقتی عضوی از کپی رایت نیستند و یا نمیتوانند باشد، به هیچ عنوان نباید لوگو، آرم و یا جملات کپی رایت را بصورت جعلی در سایت خود بگذارند. این مجلات میتوانند تنها به ذکر Open Access و شرایط آن بسنده کنند.
انتشارات کوثر عضو رسمی معاهده کپی رایت بوده و تمام مقالات منتشره توسط این ناشر با قوانین مربوطه محافظت شده میباشند. لذا هر نوع کپی برداری از بخشی یا تمامی از مقالات جرم محسوب شده و قابل پیگیرد میباشد. در لینک زیر میتوانید عضویت رسمی ما را مشاهده بفرمایید:
https://www.copyright.com/cccdirect.action?rwr=7&publishername=Kowsar&WT.mc.id=Kowsar
سایر مقالات کپی رایت:
دیدگاه‌های ثبت شده