با وجود آمار بالای فساد در علم چرا تعداد مقالات رترکت شده ایرانی بسیار پایین است؟
زنگ خطر جدی برای مجلات ایرانی: چرا باوجود فراوانی زیاد مقاله سازی در ایران تعداد کمی از رترکت یا بازپس گیری مقاله در مجلات ایرانی ثبت میشود؟ | نمایه سازی مجلات ایرانی باز هم سخت تر میشود.
سه کشور چین و روسیه و ایران در صدر کشورهایی هستند که به دلیل اجبار در دفاع از پایان نامه با دو مقاله بیشترین میزان فساد در نشر را دارا میباشند. اخیرا در یک تحقیق منتشره در مجله BMJ مشخص شد که اغلب مقالات جعلی که رترکت شده اند از کشور چین میباشد. اما سوال اساسی این است که چرا اغلب این مقالات چینی است؟ آیا مجلات چینی نسبت به رترکت این مقالات خوب عمل میکنند یا مجلات ایران و روسیه اهمیت کمتری به مقوله رترکت نشان میدهند؟! اگر تعداد کارخانجات غیرقانونی مقاله سازی در هر سه کشور بالاست، پس چرا میزان برخورد با این پدیده (مقاله سازی) تنها در کشور چین آمار مناسبی دارد؟ آیا وقت آن نرسیده است که بر روی مجلات ایرانی سخت گیری بیشتری اعمال شود و در نمایه سازی آنها تجدید نظر شود. نتیجه این تحقیق به خوبی روشن میکند که در بین مجلات ایرانی غفلت و کاهلی در برخورد با مقالات جعلی وجود دارد.
سوء رفتار علمی، که شامل سرقت ادبی، ساختگی و جعل داده‌ها یا تصاویر است، شایع‌ترین علت پس گرفتن مقالات زیست پزشکی است. مقالات جعلی پیامدهای منفی برای جامعه علمی و عموم مردم دارد و موجب ایجاد بی‌اعتمادی به علم میشود. متاسفانه در دو کشور چین و ایران به دلیل قانون اجباری دفاع از تز و یا پایان نامه با دو مقاله، فساد در نشر مقالات بیشتر از سایر کشورها مشاهده میشود.
کارخانجات غیرقانونی مقاله سازی یا همان Paper mills در اصطلاح به گروههای مزدوری اطلاق میشود که در امر پایان نامه نویسی و یا مقاله نویسی فعال هستند و در اغلب موارد به دیتاسازی و جعل داده مشغول میباشند. این شرکتهای غیرقانونی در سه کشور چین، روسیه و ایران بسیار فعال میباشند. بطوریکه در غفلت مسوولین دانشگاهی کشور، به راحتی در همه جا به تبلیغات میپردازند. دلیل فراوانی این شرکتهای غیرقانونی، اول قانون اجباری دانشجویان و هیات علمی به دفاع با دو مقاله و سپس عدم برخورد قانونی مسوولین با این شرکتها میباشد.
طبق تحقیق منتشره در BMJ (جولای 2022) بیشترین میزان رترکت مقالات از کشور چین بوده که همگی هم محصول کارخانجات غیرقانونی مقاله سازی است. برای این تحقیق از پایگاه داده Retraction Watch برای شناسایی مقالات پس گرفته شده یا رترکت شده استفاده شد.
مقالات تولیدی حاصل از کارخانه‌های غیرقانونی در چین و روسیه و ایران در حال افزایش هستند و در تعداد کمی از مجلات منتشر می‌شدند. برای برخورد با این نوع مقاله سازیها عزم جدی مسوولین علمی مورد نیاز است.
نکته جالب توجه اینجاست که با وجود آمار بالای مقاله سازی در کشورهایی مانند روسیه و ایران، گزارش بازپس گیری در این دوکشور برخلاف چین بسیار پایین میباشد. بطوریکه از 1182 مقاله، تقریباً تمام نویسندگان فهرست شده 1143 (96.8٪) از موسسات چینی آمده اند. سوال اساسی این است که آیا برای نویسندگان مرتبط با سایر کشورها هیچ گونه بازپس گیری یا رترکت وجود ندارد؟
منبع:
دیدگاه‌های ثبت شده