پابمد، مدلاین و یا پابمد سنترال: تفاوت آنها چیست و برای نمایه شدن کدامیک بهترند؟

مدلاین (Medline):

مدلاین (Medline) از سال ۱۹۶۰ بعنوان یک بانک اطلاعاتی ارجاع مجلات (Journal Citation Database) توسط کتابخانه ملی آمریکا (National Library of Medicine) از مجموع ۲۰ میلیون منبع ایجاد شده است. این تعداد منبع از بیش از ۵۶۰۰ مجله دانشگاهی گردآوری شده اند. ناشرین میتوانند مجلات خود را از طریق کمیته LSTRC پذیرش نمایند تا برای پذیرش در مدلاین بررسی شوند. جلسات این کمیته هر شش ماه یکبار برگزار میگردد. این کمیته تنها به بررسی کیفیت علمی مقالات و مجلات میپردازد. بانک اطلاعاتی مدلاین از طریق درگاه پابمد قابل دسترسی و جستجو میباشد.علاوه بر گزینش و رقابت علمی مجلات برای ورود به مدلاین، سیستم سرفصلهای موضوعی پزشکی (Medical Subject Headings) یا MeSH نیز یکی از مزایای مهم مدلاین میباشد.

پابمد (PubMed):

پابمد (PubMed) از سال ۱۹۹۶ بالغ بر ۲۲ میلیون منبع را پوشش میدهد که از طرق مختلف منجمله بانک Medline جمع آوری شده اند. علاوه بر منابع موجود در مدلاین، ارجاعات دیگری نیز در پابمد وجود دارند:
–    ارجاعات در حال انجام: قبل از کنترل کیفی
–    ارجاعات در مجلات خارج از موضوع پزشکی
–    ارجاعات در مجلات با مقالات پیش از چاپ (Ahead of print)
–    ارجاعات به کتب NCBI

ارجاعات پابمد اغلب دارای یک لینک به اصل مقاله در وب سایت ناشر میباشند. مدلاین بزرگترین زیرمجموعه از پابمد میباشد.

پابمدسنترال (PMC or PubMed Central):

پابمدسنترال (PMC or PubMed Central) در سال ۲۰۰۰ بعنوان یک آرشیو رایگان از متن کامل (full-text) مقالات مجلات بیومدیکال و علوم طبیعی میباشد. PMC در حقیقت بخش دیجیتال کتابخانه ملی آمریکا میباشد. این بانک اطلاعاتی در حقیقت بعنوان یک Repository در جمع آوری مقالات منتشر شده از سوی ناشرین  و مقالاتی است که از سوی موسسه ملی سلامت آمریکا منتشر میشود. بعضی مجلات PMC در مدلاین نیز نمایه میباشند. ناشرین میتوانند با رعایت قوانین مقالات خود را در این بانک نمایه سازند. تمامی مجلات کاندید باید از نظر علمی مقبول کتابخانه ملی پزشکی آمریکا NLM باشند. اگرچه سیاست دسترسی باز (free access) یک نیاز اولیه برای نمایه شدن در PMC محسوب میگردد، اما ناشرین میتوانند با تاخیر کوتاهی مقالات خود را در این بانک اطلاعاتی نمایه سازند. برخی محتویات PMC همانند مرور کتاب (Book Review) در پابمد نمایه نمیشوند.
ارجاعات پابمد از سه محل تامین میشود: ۱) مجلات مدلاین، ۲) مجلات PMC، ۳) کتب NCBI. هر دو بانک مدلاین و PMC دارای لینک به تمام متن مقالات میباشند.

در مجموع هر دو مورد مدلاین و PMC در پابمد دیده و مشاهده و جستجو میشوند. مجلات نماهی شده در PMC بدلیل وجود متن کامل مقالات با فرمت استاندارد، ارجاع (citation) بیشتری نسبت به مقالات مجلات نمایه شده در مدلاین به خود اختصاص میدهند. از سوی دیگر دریافت رایگان متن کامل مقالات یکی از مهمترین دلایل افزایش چشمگیر ضریب نفود (Impact Factor) مجلاتی است که در PMC نمایه میشود.