راهنمای استرداد یا Retraction برای سردبیران مجلات

اهداف استرداد چیست و چطور باید یک استرداد انجام شود؟

توضیح: نوشتار زیر ترجمه یک راهنما از سایت رسمی کمیته بین المللی اخلاق در نشر میباشد:

دلایل اولیه برای استرداد یک مقاله

سردبیران نشریات باید یک مقاله را مسترد کنند اگر:
۱)  شواهد واضحی برای غیر قابل اطمینان بودن یافته ها و یا وجود سوء رفتار(برای مثال دیتا سازی) ویا عدم امانتداری(مانند محاسبات اشتباه و یا ایراد در آزمایشات) در آنها وجود داشته باشد.
۲)  یافته ها قبلا در جای دیگری بدون ارجاع صحیح ،اجازه و یا توجیه چاپ شده باشند
۳)  دزدی ادبی محسوب شود.
۴)  به عنوان تحقیقات غیراخلاقی محسوب شود.

سردبیران باید در نظر داشته باشند که:

– آنها مدارک غیر قاطع از تقلب در نشر و تحقیقات از نویسندگان دریافت می کنند.
– شواهدی مبنی بر اینکه یافته ها غیر قابل اطمینان هستند وجود دارد ولی موسسه نویسنده در مورد آنها تحقیق نمی کند.
– آنها معتقدند که اگر تحقیقی متهم به سوءرفتار مرتبط با نشر شود، منصفانه، بی طرف و قطعی نیست و یا نخواهد بود.
– نمی توان معلوم کرد تحقیقی که در حال انجام است در چه زمانی در دسترس باشد.
 

سردبیران باید اعمال تصحیحات را در نظر داشته باشند اگر:

– ثابت می شود که یک بخش کوچکی از یک مقاله قابل اطمینان گمراه کننده است (خصوصا به دلیل اشتباهات صادقانه)
– لیست نویسندگان /سهیمان اشتباه است. (برای مثال نویسنده ای که شایسته است حذف شده و یا کسی که در امر نگارش شرکت نکرده است؛ در اسامی وجود دارد.)

برگرداندن نوشته مناسب نیست اگر:

– یک تغییر نویسندگی مورد نیاز است ولی دلیلی برای شک کردن به اعتبار یافته ها وجود ندارد.
توجه داشته باشید که مطالب مسترد شده باید:
– هر طور که ممکن است به نویسنده مسترد شده رسانده شود (برای مثال به تمام روش های الکترونیکی ممکن)
– به وضوح مشخص شود که مقاله مسترد شده است (به عنوان مثال با یک تیتر و نویسندگان در تیتراژ متن استرداد).
– به طور واضح ومشخص یک استرداد باشد (مثلا با سایر اشکال تصحیحات و توضیحات متفاوت باشد).
– برای به حداقل رساندن اثرات سوء رفتار در نشر بلافاصله منتشر شود.
– به راحتی در اختیار همه خوانندگان قرار بگیرد. (برای مثال فقط برای مشترکین در دسترس نباشد)
– بیان کنید که چه کسی مقاله را مسترد کرده است.
– دلایل استرداد را بیان کنید (برای تمایز تقلب از اشتباهات صادقانه)
– از بیان اینکه به طور بالقوه افترا آمیز و هجوآمیز است خود داری کنید.

اهداف استرداد:

استرداد یک مکانیزم برای تصحیح ادبیات و آگاه کردن خوانندگان نمیابشد. اطلاعات غیر قابل اطمینان ممکن است ناشی از خطاهای صادقانه و یا تقلب در تحقیقات باشد.
همچنین استرداد خوانندگان را به موارد مقالات مشکوک آگاه می سازد (برای مثال وقتی نویسندگان نتایج مشابه را در چندین نشریه ارائه میدهند)، دزدی ادبی و عدم افشای یک رقابت جالب برای نفوذ تفسیر ها وتوصیه ها.
هدف اصلی استرداد تصحیح ادبیات و اطمینان از تنبیه کامل نویسندگان خطاکار می باشد.

چطور باید یک استرداد انجام شود؟

اطلاعیه استرداد باید پایه و اساس استرداد را برای تمایز بین تقلب های ادبی از اشتباهات صادقانه ذکر کند؛ آنها هچنین باید مشخص کنند که چه کسی استرداد این مقاله را انجام داده است.
آنها باید در تمام نمونه های مجله (اعم از چاپی و یا الکترونیک) این را ذکر کنند. بهتر است که در تیتر متن استرداد اسم نویسندگان و عنوان مقاله ذکر شود.
مقالات مسترد شده باید به طور واضح در تمام منابع الکترونیک مشخص شوند ( به عنوان مثال در وبسایت مجله و هر نوع پایگاه داده کتاب شناختی). سردبیران مسئول هستند که از برچسب دار شدن مقالات مسترد شده در تمام منابع کتابشناختی مطمئن شوند ( که همچنین شامل یک لینک به متن استرداد است). استرداد باید در همه تحقیقات الکترونیک، مطلب مسترد شده را نشان دهد.
مقالات مسترد شده نباید از ورژن های چاپی مجله (برای مثال در کتابخانه ها) و همچنین از آرشیوهای الکترونیکی حذف شوند و مسترد شدن آنها باید تا جای ممکن بصورت واضح نشان داده شود.

چه نشریاتی باید مسترد شوند؟

اگر بخش کوچکی از مقاله دارای اطلاعات ناقص باشد، خصوصا اگر این نتیجه یک اشتباه واقعی باشد؛ بهتر است مشکل با یک تصحیح و یک فهرست از اشکالات رفع شود. فهرست اشکالات یا erratum معمولا برای نواقص تولید که توسط ژورنال ایجاد میشود استفاده می گردد ولی واژه اصلاحیه -corrigendum- معمولا به اشتباهات نویسنده بر میگردد. استردادهای جزیی مفید نیستند زیرا خواننده را برای تعیین نوع مقاله و بخشی که به آن اشاره شده است، دچار اشکال میکنند.
 

بطور واضح اگر فقط یک بخش کوچک از مقاله (برای مثال چند جمله در قسمت بحث) دزدی ادبی محسوب میشود، سردبیر باید خواننده (و نویسنده خاطی) را در نظر بگیرد و بهتر است با یک تصحیح خدمتی انجام دهد (که این حقیقت رامشخص می کند که متن بدون دانش مناسب استفاده شده است) تا اینکه تمام مقاله ای را که محتوی اطلاعات درست و اصولی در بخش های دیگر است، مسترد کند. استرداد باید برای مقاله ای انجام شود که بطور واضح واقعا ناقص است؛ (به هر دلیلی) که یافته ها و نتایج آنها واقعا غیر قابل اطمینان محسوب شوند.

اگر مقاله مشکوکی منتشر شده است (برای مثال نویسنده ای اطلاعات و یا مقاله مشابهی را در بیش از یک مجله بدون هیچگونه توجیه ، اجازه و یا ارجاع مناسب چاپ کرده است) مجله ای که اولین بار مطلب را چاپ کرده است، ممکن است به این مورد مشکوک واکنشی نشان دهد اما اگر اطلاعات قابل استناد هستند نباید مقاله را مسترد کند، هر مجله ای که مقاله را متعاقبا منتشر کند؛ باید مسترد شده و دلیل استرداد آن نیز باید ذکر شود.

اگر یک مقاله در آن واحد در چند مجله ثبت شود و پذیرش و چاپ آن در هر دو ژورنال (چه به صورت الکترونیک و یا چاپی) در یک زمان صورت گیرد، اولویت توسط تاریخی که گواهی چاپ و یا موافقت انتقال کپی رایت توسط نویسندگان امضا شده؛ تعیین می شود.
 

در مواردی که بخشی از مطلب با مطلب دیگری مشترک است (برای مثال زمانی که نویسندگان اطلاعات جدیدی را در یک مقاله ارائه می کنند که شامل مقدار قابل توجهی مطالب است که قبلا چاپ شده است) بهتر است که کل مقاله مسترد شود یا اینکه بخشی از آن به عنوان مقاله مشکوک در نظر گرفته شود، بخش هایی که قبلا چاپ شده مشخص شود و یک ارجاع مناسب به کارهایی که قبلا انجام شده ایجاد شود. فقط مطالب چاپ شده قابل استرداد هستند. راهنمای مربوط به نشریات زائد که برای مطالب ثبت شده تعریف شده است در فلوچارت COPE در آدرس زیر قابل مشاهده می باشد.
[http://publicationethics.org/files/u2/01A_Redundant_ Submitted.pdf]
 

اگر یک مقاله قبل از اینکه در ورژن چاپی یک ژورنال چاپ شود مسترد شود، نسخه الکترونیک آن باید با یک اعلامیه استرداد واضح در وبسایت نشریه، که شامل پایگاههای کتابشناختی می شود، نشان داده شود (به عنوان مثال با یک شناسه عددی مشخص(DOI) و یا یک استناد دائم که آن را بیابید) حتی اگر در نسخه چاپی مشخص نشود و یک صفحه مشخص نداشته باشد. به دلیل اینکه نسخه الکترونیکی ممکن است توسط محققان دیگر مورد استفاده و استناد قرار گرفته باشد، باید اعلام شود که این مقاله مسترد شده است.

چه کسی باید استرداد را تعیین کند؟

مقالات ممکن است توسط نویسندگان و یا سردبیران مجله مسترد شوند. در این موارد، استرداد بطور مشترک و یا از سوی صاحب مجله صادر می شود (برای مثال انجمن علمی ویا ناشر). به هرحال از آنجایی که مسئولیت محتوای مجله به عهده سردبیر آن است او باید تصمیم نهایی را برای موارد استرداد بگیرد. سردبیران مجله باید استرداد یک مطلب (و یا در نظر گرفتن آن) را انجام دهند حتی اگر همه یا تعدادی از نویسندگان، استرداد مقاله را رد کنند.

یک مقاله در چه زمانی باید مسترد شود؟

مقاله باید به محض اینکه سردبیر قانع شد که مطالب آن بطور جدی ناقص است و در آنها تقلب وجود دارد (و زائد و یا دزدی ادبی است)، مسترد شود. استرداد سریع ، تعداد محققانی که به آن استناد می کنند را به حداقل می رساند.
اگر سردبیران با شواهد مستدل برای استرداد یک مقاله متقاعد شدند نباید مسترد کردن آن را به سادگی تعویق بیاندازند زیرا نویسندگان وابسته به تشریک مساعی نیستند. اگریک ادعای تقلب مرتبط با استرداد منجر به یک مشکل انظباطی و یا تحقیقات موسسه ای شود، بهتر است که برای نتایج آن منتظر صدور نهایی استرداد شود (در غیر این صورت اظهار نگرانی در مورد آن برای اطلاع خوانندگان چاپ شود)

سردبیران در صورت بی نتیجه بودن شواهد در مورداعتبار مقاله چه باید بکنند؟

اگر شواهد قطعی در مورد اعتبار یک مقاله بدست نیامد (مانند اینکه اگر نویسندگان مطالب متناقض ارائه کردند ، موسسه نویسندگان اتهام تقلب در تحقیقات را رد کردند، یافته هایی مشابه ارائه دادند و یا تحقیقات نشان داد که منصفانه رفتار نشده است و یا یک زمان طولانی و غیر منطقی از زمان بدست آوردن نتایج گذشته است) سردبیر باید به فوریت یک بیانیه مربوط به استرداد مقاله صادر کند.
این بیانیه باید مانند اطلاعیه استرداد به وضوح به مطلب اصلی لینک شود (مثلا در نسخه الکترونیکی و با نام نویسندگان و عنوان مقاله درتیتراژ آن) وباید دلایل اهمیت آن را توضیح دهد. اگربعدا دلایل قطعی برای قابل استناد بودن مطالب مقاله به دست آمد، باید در این اطلاعیه قرار گیرد و جایگزین اطلاعیه استرداد شود (اگر مقاله غیر قابل استناد نشان داده شده بود) و با یک بیانیه تبرئه به اطلاعیه لینک شود (اگر مقاله قابل استناد شده و نویسندگان تبرئه شدند.)

آیا استرداد باید در مورد مباحث نویسندگی نیز اعمال شود؟

گاهی بعد از چاپ مقاله ، نویسندگان درخواست میکنند که مقاله مسترد شود. اگر هیچگونه شکی به اعتبار یافته ها و یا قابل اتکا بودن اطلاعات نیست؛ مسترد کردن آن فقط بخاطر مسایل نویسندگی کار صحیحی نیست. در این موارد سردبیر مجله باید کسانیکه در این مورد مباحثه کرده اند را مطلع کند که او نمی تواند در این مورد قضاوت کند. اما اگر نویسندگان لیست ، سهیمان (و موسسه آنها ) دلایل موجهی داشتند که این تغییر مورد قبول است؛ می خواهد که یک اصلاحیه در آن چاپ شود.

برای مباحثه نویسندگی قبل از چاپ فلوچارت COPE را در لینکهای زیر ببینید:
http://publicationethics.org/files/u2/04A_Author_Add_Submitted.pdf
http://publicationethics.org/files/u2/04B_Author_Remove_Submitted.pdf

آیا نویسندگان میتوانند خود را از یک مقاله مسترد شده جدا کنند؟

اگر استرداد ناشی از عمل بعضی و نه همه نویسندگان یک مطلب باشد اطلاعیه استرداد باید آن را ذکر کند. اگرچه اکثر سردبیران در نظر میگیرند که نویسندگی مستلزم درجه ای از یک مسئولیت مشترک برای همه کسانی که در تحقیق گزارش شده اند؛ می باشد. بنابراین برای نویسندگان مناسب نیست که خود را ازمقاله مسترد شده جدا کنند؛ حتی اگر مستقیما در سوء رفتاراتفاق افتاده در مطالعه مقصر نباشند.

آیا برای یک نویسنده زمینه اقدامات قانونی برای شکایت از مجله ای که مقاله ای را مسترد یا رد کرده است وجود دارد؟
نویسنده هایی که با یک استرداد مخالف هستند (یا درخواست آ نها برای استرداد یک مطلب رد شده است) گاهی سردبیر مجله را به اعمال قانون تهدید می کنند. نگرانی به دلیل دعوی قضایی می تواند سردبیر را به انجام استرداد بی میل کند خصوصا در مواردی که در مقابل یک نویسنده است. راهنمای نویسندگان مجلات باید روند استرداد و عواقب ناشی از آن را برای مقالات مسترد شده توضیح دهد.این اطلاعات باید (برای مثال توسط مراجع) در توافق نامه هر نشر ثبت شود و در توجهات نویسنده آورده شود.

اگرچه، حتی اگرتوافق نامه نشر و یا راهنمای مجله شرایط استرداد را برای نویسنده مشخص نکرده باشد؛ نویسندگان معمولا در برابر یک مجله که روند مناسب و تحقیقات کامل را برای استرداد انجام داده است؛ به روش قانونی اقدام نمی کنند.
بهرحال نصایح قانونی ممکن است برای تعیین جمله بندی مناسب اطلاعیه استرداد و اطلاعیه های مربوط به آن برای اطمینان از اینکه آنها افترا و هجوآمیز نیستند؛ مفید باشد. در اعلامیه استرداد همیشه باید دلایل استرداد ویا تمایز بین خطای صادقانه و تقلب مشخص شود.

هرجا که ممکن بود سردبیر باید با نویسندگان مذاکره کند و تلاش کند که جمله بندی ها واضح و حاوی اطلاعات مفید برای خوانندگان و قابل پذیرش برای احزاب باشد.اگر نویسندگان به متن استرداد رضایت دادند خود دفاعی علیه ادعای افترا است وگرنه طولانی کردن مذاکرات در مورد متن نباید انتشار استرداد را بطور غیرمنطقی طولانی کند و سردبیر باید استرداد را منتشر کند، حتی اگر اجماع حاصل نشود.

اطلاعات بیشتر در:

ICMJE guidelines: http://www.icmje.org/publishing_2corrections.html
Sox HC & Rennie D. Research misconduct, retraction, and cleansing the medical literature: lessons from the Poehlman case. Annals of Internal Medicine 2006;144:609-13
Nath SB, Marcus SC & Druss BG. Retractions in the research literature: misconduct or mistakes? MJA 2006;185:152-4
Budd JM. Sievert M, Schultz TR. Phenomena of retraction. JAMA 1998;280:296-7