DOI یا شناسه دیجیتال
doi شناسه دیجیتال یک مطلب منتشر شده است و نه یک شناسه برای اشیای دیجیتال
این جمله ای است که شرکت ارائه دهنده DOI به عنوان اولین توضیح برای تعریف DOI از آن بهره برده است
با توجه به اهمیت کد DOI در معرفی مقالات به پژوهشگران دیگر و همچنین نقش بسزای این کد در تجمیع ارجاعات به مقالات منتشر شده، که سبب علاقه مندی مجلات به در اختیار داشتن این کد است قصد داریم در این مقاله توضیح کاملی در خصوص کارکرد و جزئیات فنی این کد ارائه نماییم.
این یک نمونه از DOI در یکی از مجلات ایرانی است. همانطور که میبینید DOI یک پیشوند یا Prefix و یک پسوند یا Suffix دارد. پیشوند DOI همواره با عدد ۱۰ شروع میشود که نشان دهنده این است که کد مزبور یک دی او آی است.
قسمت دوم پیشوند بعد از عدد ۱۰ ، معمولا یک کد چهار رقمی است که نشانگر جایی است که این DOI منحصر به فرد را برای شی دیجیتال اختصاص داده است.
در حال حاضر در خصوص مجلات علمی این کد چهار رقمی در واقع نشان دهنده ناشر مجله (صاحب امتیاز مادی مجله و نه صاحب امتیاز معنوی) است.
پسوند توسط ارائه دهنده DOI ساخته میشود و میتواند هر تعداد کاراکتر را به خود اختصاص دهد. در خصوص مثال بالا پسوند حاوی اسم مجله و شماره اختصاصی مقاله در مجله است.
DOI میتواند به هر شئی تخصیص یابد. مثلا به یک کتاب که به صورت الکترونیک منتشر شده است، یا بخشی از محتوای آنلاین، یک مقاله در یک مجله، یا یک DVD . همچنین DOI میتواند به سطوح مختلفی از یک شی تعلق بگیرد. مثلا مقاله شما یک DOI منحصر به فرد دارد که شما و تمامی پژوهشگران دیگر به راحتی با استفاده از آن میتوانید مقاله را به اشتراک گذاشته و در زمره ارجاعات ذکر نمایید؛ همچنین ممکن است یکی از جداول مقاله شما دارای یک DOI انحصاری دیگر باشند که شما میتوانید در سایر نوشته های خود آن را به اشتراک بگذارید و همچنین پژوهشگران دیگر میتوانند صرفا با ذکر یک کد، به جدول مقاله شما ارجاع دهند. در یک سطح جزئی تر حتی DOI را میتوان به رفرنسهای جدول مقاله شما نیز تخصیص داد. و به این ترتیب یکپارچگی و اتصال بسیار بزرگی در دنیای انتشارات علم ایجاد میشود که ضمن تسهیل در به اشتراک گذاری محتوای علمی، حافظ حقوق معنوی صاحبان آثار علمی نیز هست؛ چون به این ترتیب این محتوای تولیدشده دارای کدشناسایی منحصر به فرد شده و در تمامی دیتابانکهای علمی قابل جستجو و مشاهده خواهد بود و استفاده بدون ذکر نام صاحب اثر، مصداق بارز پلاجیاریسم شناخته خواهد شد.
با تخصیص DOI به هر یک از اجزای فوق، این کد یکتا با متادیتای مناسبی از شئی مورد نظر در سیستم DOI متصل میشود. آنچه که بسیار اهمیت دارد و تضمین کننده برخورداری از منافع این کد دیجیتال است، امکان تولید شدن این متادیتا با فرمت استاندارد DOI و اتصال صحیح لینکها به یکدیگر است. در خصوص مقالات علمی و دانشگاهی که عمدتا بر روی سایت مجلات منتشر میشوند این موضوع بسیار مهم است که سایت مجله موردنظر بتواند به صورت خودکار و با رعایت استانداردهای DOI مقالات را منتشر نماید.
دیدگاه‌های ثبت شده