برگی دیگر بر افتخارات مجلات دانشگاهی کشور

نمایه شدن دو مجله دیگر از انتشارات بریفلندز در پایگاه نمایه سازی EBSCO

  با افتخار به اطلاع می رسانیم که در جدیدترین ارزشیابی، دو مجله از مجموعه مجلات انتشارات بریفلندز، با بهره گیری از توان علمی داوران و اعضا هیات تحریریه خود در کنار رعایت استانداردهای نشر توانستند در پایگاه نمایه سازی EBSCO نمایه گردند. انتشارات بریفلندز کسب این موفقیت ارزشمند را به اعضا محترم هیات تحریریه مجله و جامعه دانشگاهی کشور تبریک میگوید. بدون شک نمایه شدن هر یک مجله ایرانی موجب مباهات ماست.

یکی از روشهای دستکاری در Peer Review یا داوری در مجلات علمی معرفی یک داور جعلی برای داوری مقاله است. بدین معنی که در هنگام سابمیت ، نویسنده مسوول نام و ایمیل جعلی از یک داور شناخته شده را معرفی میکنند. (یعنی از هویت داورانی که در زمینه علمی خود مشهور هستند سواستفاده کرده و آنها را با ایمیل جعلی به مجله معرفی میکنند). 
متاسفانه این روش خاص معرفی داوران جعلی،  اولین بار در سال 2019 توسط یک گروه از ایرانیان در مجلات انتشارات Nature مورد سواستفاده قرار گرفته بود. موردی که به شدت به حیثیت علمی ایرانیان در دنیای علم لطمه وارد نمود. این در حالیست که در گزارش اخیر بیشترین موارد مشکل از پاکستان گزارش شده اند. در مورد اخیر، محققین پاکستانی اقدام به داوری برای نویسندگان دوست و همکار خود در یکی از مجلات معتبر علمی نموده بودند. در این مورد، با دو اصطلاح "حلقه های رانت داوری" و "تعارض منافع بیان نشده" مواجه میشویم.

مهمترین سرمایه هر مجله علمی پژوهشی، آرشیو آن مجله میباشد. برای انتقال آرشیو راههای متعددی وجود دارد. اما در علم مجله شناسی، مهمترین و کاملترین روش، انتقال با بسته کامل XML میباشد. بسیاری از مجلات ایرانی در حال حاضر از این بسته XML بی اطلاع هستند. توصیه میکنیم که با انتشار هر یک مقاله علمی، بسته XML آنرا در جای مناسبی ذخیره و آرشیو نمایید. درصورت عدم تولید بسته های XML همزمان با نشر، قطعا در انتقال آرشیو از یک ناشر به ناشر دیگر یا از یک وب سایت به وب سایت دیگر دچار مشکلات عدیده خواهیم شد. انتشارات بریفلندز با بهره گیری از تکنولوژی انحصای بازخوانی فایلهای XML قادر است تا به مجلات در این راه کمک فنی و اجرایی کند.

از ابتدای 2023 به همه مجلات نمایه شده در امرجینگ سورس یا ESCI ایمپکت فکتور تعلق میگیرد. شرکت کلاریویت (مالک مجموعه ISI) با اعلام این خبر چه هدفی دارد؟ آیا این به معنای پایان عصر غلبه و نفوذ ایمپکت فکتور در دنیای علم سنجی است و یا میتواند آغازی باشد برای قدرت گرفتن مجدد این آمار قدیمی در ارجاعات مجلات؟ چند سالی است که صدای مخالفتهای جدی با ایمپکت فکتور و فسادی که در علم ایجاد کرده است از نقاط مختلف دنیا شنیده میشود. اغلب ناظران علمی معتقدند که عصر اتکا به ایمپکت فکتور برای بیان اثرگذاری یک مقاله به سرآمده است و به جای آن باید به مولفه های دیگر یک مقاله مانند "اثرگذاری یک مقاله در بهبود کیفیت زندگی انسان" توجه کرد. جالب اینجاست که از سال 2011 به بعد اکثر برندگان جایزه نوبل مقالاتشان در مجلات با ایمپکت نسبتا متوسط منتشر شده است. ایجاد آماره هایی مانند Altmetric یا تعداد بازنشر در توییتر و اخبار میتواند رقبای جدی برای ایمپکت فکتور باشند.

از ابتدای سال 1400 و طبق آیین نامه ارزشیابی پژوهشی، امتیازی که به یک مقاله منتشره در یکی از مجلات نمایه شده امرجینگ بود، از 2 به 0.75 کاهش یافت. این تغییر تنها یک معنی داشت: ظلم مضاعف هم به مجلات ایرانی و هم به نویسندگان ایرانی. زیرا با همین یک بند در آیین نامه مذکور، هم ارزش مجلات ایرانی به یک سوم کاهش پیدا میکردند و هم امتیاز علمی اعضا هیات علمی به کمتر از یک سوم تقلیل پیدا میکرد. جالب اینجاست که همین یک تصمیم غیرکارشناسی و غیرعقلانی حتی با اصول ذکر شده در سایت امرجینگ هم در تضاد بود اما از نظر سیاستگزاران وقت آموزشی و پژوهشی قابل توجیه. خوشبختانه حدود یکسال پس از این تصمیم، تصحیح آن هم انجام شد. طبق استعلام از مرکز امور عیات علمی، چنانچه یک نویسنده (دانشجو یا هیات علمی) مقاله ای در یکی از مجلات ایرانی نمایه شده در امرجینگ منتشر کند، امتیازش معادل مجلات نمایه شده در ISI در نظر گرفته میشود. تجدیدنظری به جا و با تاخیر فراوان که حاصل پیگیری های مکرر جامعه علمی کشور بود. وظیفه خود میدانیم از زحمات کلیه مسوولین محترم جدید در معاونت تحقیقات و فناوری (جناب آقای دکتر پناهی) و مرکز توسعه و هماهنگی اطلاعات و انتشارات علمی (جناب آقای دکتر نجاری) و نیز دبیر محترم کمیسیون نشریات (سرکار خانم دکتر کریمی) تشکر و قدردانی خود را به نیابت از جامعه دانشگاهی ابراز نماییم.

در راستای ارتقای کیفیت و سطح داوری مقالات علمی، روز چهارشنبه 5 مرداد 1401 (ساعت 14 الی 16) یک وبینار آموزشی با عنوان "داوری علمی در مجلات دانشگاهی و آموزش کار با سامانه داوری پیشرفته در انتشارات بریفلندز" با ارائه و سخنرانی آقای دکتر سیدمحمد میری (مدیرعامل انتشارات بین المللی بریفلندز) برگزار خواهد شد.