چند وقتی است که درج کد اخلاق در مقالات دانشگاهی دنیا اجباری شده است. در کشور ما نیز به همت مسوولان کمیته اخلاق در پژوهش وزارتین علوم و بهداشت و دانشگاه آزاد، امکان مشاهده کدهای اخلاق در پژوهش در همه دانشگاههای کشور ایجاد شده است. لذا درج کد اخلاق در پژوهش برای انتشار هر مقاله بسیار مهم و جزو موارد الزامی میباشد. اما با وجود این الزام، برخی نویسندگان در روز سابمیت مقاله و در پایان کار متوجه اهمیت این کد اخلاق میشوند. متاسفانه در دقایق پایانی سابمیت مقاله، از روی ناآگاهی نویسنده (بطور سهوی یا عمدی) یک کد نادرست را به مجله معرفی میکند. درج این کد اخلاق نادرست میتواند منجر به ویتدراو و یا ری ترکت مقاله شود. در نوشتن این کد مهم دقت نمایید. یکی از نکات مهم در داوری علمی یک مقاله، بررسی صحت و درست بودن کد اخلاق یک مقاله میباشد. به یک نمونه واقعی از رترکت مقاله در ادامه خبر توجه بفرمایید.

یکی از مراحل سابمیت یک مقاله در یک مجله معتبر علمی پژوهشی، معرفی یا پیشنهاد داور برای داوری مقاله شماست. این مرحله میتواند یکی از چالش های اساسی برای شما به عنوان نویسنده باشد. زیرا که اگر اصول اخلاق در داوری را رعایت نکنید ممکن است که مقاله شما بلافاصله در همان مجله ریجکت سریع یا Fast Reject شود. اما اگر داور خوب و بی طرفی را برای مقاله خود معرفی کنید، ممکن است به روند داوری و پذیرش مقاله خود کمک شایانی نماید. در این مقاله کوتاه به اصول اساسی پیشنهاد داور اشاره خواهیم کرد. 

به عنوان یک نویسنده انتظار دارید که مقاله شما در یک مجله معتبر در چه مدتی داوری شود؟ طبق یک بررسی مشخص شده است که این مدت در مجلات معتبر دنیا زیر دو هفته است. متاسفانه در اغلب مجلات ایرانی این زمان داوری بیشتر است. گاهی یک مقاله بیش از یکسال در پروسه داوری معطل می ماند. علت این داوری طولانی عدم تمایل داورن به داوری به موقع است. به نظر میرسد تشویق داورن از سوی مجله (مادی و یا معنوی) میتواند در کاهش این مدت نقش بسزایی داشته باشد. در ادامه به ذکر یک مثال از مجلات معتبر دنیا میپردازیم.

یکی از مجلات بسیار ارزشمند در رشته پرستاری و مامایی ، مجله مراقبتهای مدرن دانشگاه علوم پزشکی بیرجند است که از ابتدای سال 2022 با همت اعضا هیات تحریریه مجله موفق به نمایه شدن در پایگاه نمایه سازی EBSCO گردید. این مجله به دلیل داوری های دقیق و انتخاب مقالات در حیطه تخصصی خود مورد توجه این نمایه ساز قرار گرفت. علاقمندان و محققان علوم پرستاری و مامایی میتوانند مقالات پژوهشی خود را به این مجله ارسال نمایند.

تعارض منافع در داوری در اشکال مختلفی مانند "رانت در پذیرش مقاله"، "پذیرش مقاله بدون داوری و یا با داوری های مشکوک"، "انتشار مقاله از نزدیکان به سردبیر مجله" و یا "داوری برای همکاران" خودش را نشان میدهد. در یک بررسی از 510 داور ایرانی که در دو کارگاه مختلف "آموزش داوری" شرکت کرده بودند، 63 درصد از داوران بیان نمودند که در یکسال اخیر شاهد مواردی از نقض "تعارض منافع" در داوری بوده اند. آیا شما میدانید که در صورت مشاهده این موارد، به کجا میتوانیم این موارد را گزارش کنیم؟. از سوی دیگر جالب بود که 44 درصد داوران در سابقه خود برای یکی از دوستان خود داوری کرده بودند، درحالیکه میدانیم طبق اصول اخلاق در نشر، یک داور نباید برای دوست و همکار خود داوری کند.