دستکاری در منابع یک مقاله جرم اخلاق در نشر است
دستکاری در منابع یک مقاله، به معنای تغییر یا تحریف اطلاعات منابع مورد استفاده در مقاله، امری که در جهان علمی و نشر به عنوان یک جرم اخلاقی جدی مطرح می شود.
فهرست مطالب
- مقدمه
- درج منابع نامرتبط با موضوع علمی مقاله
- یک نمونه از عدم رعایت اخلاق در نشر
- توصیه به سردبیران
- دعوت نویسندگان به رعایت اصول اخلاق در نشر
- نتیجه گیری
مقدمه
این پدیده می‌تواند تأثیر مخربی بر روی اعتبار و قابلیت پذیرش یک مقاله توسط مجله علمی داشته باشد. اخلاق در نشر یکی از مباحث بسیار حائز اهمیت در دنیای علم و تحقیقات است. یکی از جنایات اخلاقی در نشر، دستکاری در منابع مقاله‌هاست. این عمل غیراخلاقی که به تغییر یا تحریف منابع مورد استفاده در یک مقاله اشاره دارد، نه تنها به افت اعتبار نویسنده مقاله بلکه به علم و اعتبار نشر نیز آسیب می‌زند. در این مقاله، در آرتیکل ایکس به بررسی ابعاد این موضوع می پردازیم.
درج منابع نامرتبط با موضوع علمی مقاله
درج منابع نامرتبط با موضوع علمی مقاله به معنای اشتباهی یا عمدی اضافه کردن مراجع و منابع به مقاله که ارتباط مستقیمی با موضوع اصلی مقاله ندارند، و به تأثیرگذاری و کیفیت علمی مقاله آسیب می‌زنند. این عمل می‌تواند منجر به افت اعتبار و قابلیت پذیرش مقاله توسط مجله علمی شود. در زیر توضیحاتی در مورد این موضوع ارائه میشود:
اشتباهات ناتوانی: برخی نویسندگان ممکن است به دلایلی همچون کمبود آگاهی یا فهم ناصحیح موضوع مقاله، منابعی را درج کنند که در واقعیت با موضوع اصلی مقاله تطابق ندارند. این اشتباهات معمولاً از ناتوانی نویسنده در درک و تفکر درست در مورد موضوع ناشی می‌شوند. تلاش برای
افزایش تعداد منابع: برخی نویسندگان ممکن است سعی کنند تعداد منابع خود را به هر نحوی افزایش دهند تا به نظر بیاید مقاله آماده تحقیق و تلاش دقیقی است. این تلاش ممکن است منجر به درج و ویرایش منابع نامرتبط با موضوع شود.
بیشتر بخوانید: چطور مطمئن باشم مقاله من مورد سرقت یا سوء استفاده سایرین قرار نمیگیرد؟
استفاده از منابع تجاری یا عامه پسند: برخی نویسندگان ممکن است سعی کنند تعداد منابع خود بعضی از نویسندگان، به دلیل عدم دسترسی به منابع علمی و معتبر، به منابع تجاری یا عامه‌پسند اعتماد می‌کنند و آنها را در مقاله‌های تحقیقی یا علمی خود درج می‌کنند. این منابع ممکن است مرتبط با علم معمولی نباشند.
برای جلوگیری از درج منابع نامرتبط در مقالات، نویسندگان باید به دقت منابع خود را انتخاب کرده و تأکید داشته باشند که تمام منابع معرفی شده به موضوع اصلی مقاله مرتبط باشند. همچنین، تحقیق دقیق و آگاهانه در مورد موضوع مقاله و انتخاب منابع مناسب، از اهمیت بسیاری برخوردار است.
یک نمونه از عدم رعایت اخلاق در نشر
انتشارات MDPI مدتی است که زیر ذره بین افسران شفافیت علم در دنیا قرار گرفته است. تقریبا هر روز یک مورد جدید از عدم رعایت اصول اولیه و ساده اخلاق در نشر در مجلات این ناشر گزارش میشود. اخبار متعددی هم از سوی نمایه سازهای معتبر دنیا مانند Clarivate منتشر شد که تعدادی از مجلات این ناشر بزرگ را به دلیل عدم رعایت الزامات نشر تعلیق نمود.
در آخرین مورد به بررسی "منابع نامرتبط به موضوع مقاله" می پردازیم. متاسفانه این مشکل (یعنی درج منابع نامرتبط با موضوع علمی مقاله) در بسیاری از مجلات ایرانی نیز مشاهده میشود. سردبیران باید به دقت از صحت هر منبع مطمن باشند. در آخرین مورد، در یک مقاله منتشر شده در مجله دیابت، 28 استناد یا رفرنس به منابع در مورد موضوعات تصادفی مانند نانوذرات، محاسبات ابری، فوتون ها، نفت داده شده است.
این موضوع از آن جهت حایز اهمیت است که متاسفانه در برخی مجلات ایران نیز اخیرا موارد مشابه از "رفرنس های نامرتبط" مشاهده شده است. بدون شک وظیفه سردبیران محترم است تا با کنترل دقیق منابع هر مقاله از ارتباط علمی منابع آگاه باشند.
تصویر اول) عنوان مقاله و نویسندگان
اگر به افیلیشن نویسندگان توجه کنید در می یابید که برخی نویسندگان در رشته غیرمرتبط تحصیلات کرده اند.
تصویر دوم) بخش مقدمه مقاله و منابع نامرتبط
در خط دوم و سوم و ششم منابع به تعداد زیاد را ملاحظه بفرمایید که اغلب غیرمرتبط هم هستند.
تصویر سوم) همان بخش از مقدمه و ادامه منابع نامرتبط
به هر کدام از منابع از شماره 15 تا 28 توجه کنید در می یابید که اینها اصلا به موضوع مقاله ارتباطی ندارند.
توصیه به سردبیران
در هر مقاله به بخش منابع بیشترین توجه را داشته باشید. اعتماد بیش از حد به سایرین در برخی مواقع خطرات جبران ناپذیری برای اعتبار مجله دارد. ضمن احترام به تلاش داوران عزیز و ارجمند، متاسفانه در برخی موارد معدود مشاهده شده است که داوران به منظور افزایش ارجاعات و نمره H Index خود به نویسندگان پیشنهاد درج مقالات نوشته شده توسط خود را میدهند.
بیشتر بخوانید: آیا مجاز به استفاده از جملات مقالات قبلی خود هستیم؟
دعوت نویسندگان به رعایت اصول اخلاق در نشر
رعایت اخلاق در نشر علمی امری بسیار حیاتی و ضروری است. یکی از اصول اساسی در اخلاق نشر، عدم دستکاری در منابع مقاله است. این اصل به منظور حفظ اعتبار علمی و شفافیت در انتشار علمی تعیین شده است.
دستکاری در منابع یک مقاله نه تنها می‌تواند به از دست دادن اعتبار علمی مقاله منجر شود، بلکه در برخی موارد می‌تواند به تبعات حقوقی نیز منجر شود. از نویسندگان انتظار می‌رود که درج منابع مرتبط و متعلق به موضوع مقاله را به دقت و بدون هیچگونه تغییر یا دستکاری انجام دهند.
تاکید ما به نویسندگان این است که منابعی که در مقاله‌های خود استفاده می‌کنند، باید به دقت انتخاب شوند و در صورت لزوم، از متخصصان مربوطه استفاده کنند تا بهترین منابع را برای پشتیبانی از موضوع مقاله انتخاب کنند. همچنین باید از دستکاری منابع و تغییر معنای آنها پرهیز کرده و منابع را به دقت و با درج صحیح نقل قول کنند.
از نویسندگان دعوت میشود که اصول اخلاق در نشر علمی را به دقت رعایت کرده و اعتبار علمی خود را حفظ کنند. این اقدام به منظور ترویج اخلاق در نشر و ارتقاء سطح کیفیت مقالات علمی بسیار اهمیت دارد و به تعمیم دانش و توسعه علمی کمک می‌کند.
نتیجه گیری
در اختتامیه این متن، باید تأکید کنیم که دستکاری در منابع یک مقاله به هیچ عنوان اختیاری نیست و در نشر علمی باید به صورت کاملاً اخلاقی و شفاف انجام گیرد. ارتکاب این جرم اخلاقی می‌تواند به طور جدی به اعتبار علمی و حرفه‌ایتان آسیب بزند و عواقب منفی دیگری هم در پی داشته باشد. بنابراین، به عنوان نویسندگان علمی، ما باید همواره اصول اخلاق در نشر را رعایت کرده و منابع خود را با دقت انتخاب و نقل قول کنیم. این تلاش به بهبود اعتبار علمی و ترویج اخلاق در نشر علمی کمک می‌کند و به توسعه و پیشرفت علمی جامعه علمی کمک می‌نماید.
واژگان کلیدی